Q: รบกวนขอคำปรึกษาหน่อยค่ะ

A: ป.พ.พ. มาตรา 1349ที่ดินแปลงใด มีที่ดินแปลงอื่นล้อมอยู่ จนไม่มีทางออกถึงสาธารณะได้ไซร้ ท่านว่า เจ้าของที่ดินแปลงนั้น จะผ่านที่ดินซึ่งล้อมอยู่ ไปสู่ทางสาธารณะได้ที่ดินแปลงใด มีทางออกได้ แต่เมื่อต้องข้ามสระ บึง หรือ ทะเล หรือ มีที่ชัน อันระดับที่ดิน กับทางสาธารณะ สูงกว่ากันมากไซร้ ท่านว่า ให้ใช้ความในวรรคต้นบังคับวิธีทำทางผ่านนั้น ต้องเลือกให้พอควรแก่ความจำเป็น ของผู้มีสิทธิจะผ่าน กับทั้งให้คำนึงถึง ที่ดินที่ล้อมอยู่ ให้เสียหายแต่น้อยที่สุด ที่จะเป็นได้ ถ้าจำเป็น ผู้มีสิทธิจะผ่าน จะสร้างถนนให้เป็นทางผ่าน ผู้มีสิทธิจะผ่าน ต้องใช้ค่าทดแทนให้แก่เจ้าของที่ดินที่ล้อมอยู่ เพื่อความเสียหายอันเกิดแต่เหตุที่มีทาง- ผ่านนั้น ค่าทดแทนนั้น นอกจากค่าเสียหาย เพราะสร้างถนน ท่านว่า จะกำหนดเป็นเงินรายปี ก็ได้ ผู้มีสิทธิใช้ทางจำเป็น ต้องเป็นเจ้าของที่ดินที่ถูกล้อมเท่านั้น ดังนั้นเจ้าของที่ดินเท่านั้นที่มีอำนาจฟ้อง ขอให้เปิดทางจำเป็น ผู้เป็นเพียงเจ้าของโรงเรือนไม่มีสิทธิฟ้องขอให้เปิดทางจำเป็น ตาม 1349 วรรคท้าย บัญญัติว่า ผู้มีสิทธิผ่านต้องใช้ค่าทดแทนให้แก่เจ้าของที่ดินที่ล้อม เป็นความเสียหายอันเกิดจากเหตุที่มีทางผ่านนั้น แต่ ไม่ได้กำหนดว่าต้องจ่ายค่าทดแทนก่อน จึงจะใช้ทางจำเป็นได้ เจ้าของที่ดินที่ถูกล้อม จึงมีสิทธิฟ้องต่อศาลให้เปิดทางจำเป็นได้ โดยไม่ต้องเสนอค่าทดแทนก็ได้ค่ะ

A: ที่ดินแปลงใดถูกที่ดินแปลงอื่นปิดจนไม่มีทางออกสู่ทางสาธาณะสามารถขอให้เปิดทางจำเป็นแต่ต้องเท่าที่ให้ที่ดินแปลงที่เปิดเป็นทางจำเป็นเดือดร้อนน้อยสุด และต้องชำระค่าใช้ทางให้แก่ที่ดินที่ต้องเปิดทางให้ แต่ถ้าที่ดินแปลงที่ถูกปิดล้อมแบ่งแยกจากแปลงอื่นที่เคยเป็นแปลงใหญ่เมื่อเปิดทางในแปลงที่แบ่งแยกมาไม่ต้องเสียค่าใช้ทาง