คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 5455/2533
ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ ม. 851, 1574 ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง ม. 138, 145
สัญญาประนีประนอมยอมความที่จำเลยที่ 1 ในฐานะผู้แทนโดยชอบธรรมทำแทนจำเลยที่ 3 ผู้เยาว์ในศาล โดยมิได้ขออนุญาตจากศาลตามป.พ.พ. มาตรา 1574 ก่อน แต่เป็นการทำสัญญาประนีประนอมยอมความกันในศาลชั้นต้นซึ่งมีอำนาจอนุญาตให้ผู้แทนโดยชอบธรรมทำแทนผู้เยาว์และศาลชั้นต้นพิพากษาตามยอม คดีถึงที่สุดแล้ว คำพิพากษาตามยอมมีผลผูกพันจำเลยที่ 3 ผู้เยาว์ตาม ป.วิ.พ. มาตรา 145.
คดีสืบเนื่องมาจากโจทก์ทั้งสามฟ้องจำเลยทั้งสามแล้วได้ทำสัญญาประนีประนอมยอมความกันมีข้อสัญญาข้อหนึ่งว่า จำเลยตกลงยกที่ดินให้แก่เทศบาลตามแนวถนนที่มีอยู่ในปัจจุบัน… ศาลชั้นต้นพิพากษาคดีตามยอม แต่จำเลยไม่ปฏิบัติตามสัญญาประนีประนอมยอมความโจทก์ยื่นคำร้องขอให้เรียกจำเลยมาสอบถาม จำเลยที่ 3 ยื่นคำร้องว่า จำเลยที่ 1 ที่ 2 ไม่มีอำนาจทำสัญญาประนีประนอมยอมความแทนจำเลยที่ 3 ซึ่งเป็นผู้เยาว์ เพราะขัดต่อประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1574 จึงไม่มีผลผูกพันจำเลยที่ 3ขอให้มีคำสั่งว่าสัญญาประนีประนอมยอมความและคำพิพากษาตามยอมไม่มีผลบังคับจำเลยที่ 3 ศาลชั้นต้นมีคำสั่งให้ยกคำร้อง ศาลอุทธรณ์และศาลฎีกาพิพากษายืนต่อมาโจทก์ยื่นคำร้องว่า จำเลยไม่ปฏิบัติตามคำพิพากษา ขอให้จับกุมและกักขังจำเลยไว้จนกว่าจะปฏิบัติตามคำพิพากษาตามยอม ศาลชั้นต้นออกหมายบังคับคดี จำเลยที่ 3 ยื่นคำร้องว่า ถึงแม้สัญญาประนีประนอมยอมความจะมีผลผูกพันคู่ความ แต่ในชั้นบังคับคดีโจทก์จะบังคับคดีจำเลยที่ 3 หาได้ไม่ เพราะจำเลยที่ 3ไม่ได้ลงลายมือชื่อในสัญญาประนีประนอมยอมความ และผู้แทนโดยชอบธรรมไม่ได้ยื่นคำร้องต่อศาลขอทำนิติกรรมแทนผู้เยาว์ จึงขัดต่อประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1574 เป็นโมฆะมาแต่เริ่มแรกขอให้ไต่สวนและมีคำสั่งว่าโจทก์ไม่มีสิทธิบังคับคดีส่วนของจำเลยที่ 3 และขอให้ถอนหมายบังคับคดีส่วนของจำเลยที่ 3
ศาลชั้นต้นมีคำสั่งให้ยกคำร้อง
จำเลยที่ 3 อุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน
จำเลยที่ 3 ฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยข้อกฎหมายว่า ปัญหาว่าสัญญาประนีประนอมยอมความที่จำเลยที่ 1 ในฐานะผู้แทนโดยชอบธรรมทำแทนจำเลยที่ 3 ผู้เยาว์ในศาล โดยมิได้ขออนุญาตจากศาลตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาตรา 1574 เสียก่อน จะมีผลบังคับจำเลยที่ 3 ได้หรือไม่ เห็นว่าโจทก์ทั้งสามกับจำเลยทั้งสามทำสัญญาประนีประนอมยอมความกันในศาลชั้นต้นซึ่งมีอำนาจอนุญาตให้ผู้แทนโดยชอบธรรมทำแทนผู้เยาว์และศาลชั้นต้นพิพากษาตามยอม คดีถึงที่สุดแล้ว คำพิพากษาตามยอมมีผลผูกพันจำเลยที่ 3 ผู้เยาว์ ตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งมาตรา 145 จำเลยที่ 3 ไม่มีสิทธิขอให้เพิกถอนหมายบังคับคดีส่วนของตน
พิพากษายืน.
หมายเลขคดีดำศาลฎีกา nan
แหล่งที่มา กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ชื่อคู่ความ โจทก์ - นาง อักษร รตโนภาส กับพวก จำเลย - นาย มนตรี รตโนภาส กับพวก
ชื่อองค์คณะ พนม พ่วงภิญโญ จองทรัพย์ เที่ยงธรรม อุดม มั่งมีดี
ศาลชั้นต้นและศาลอุทธรณ์ที่ตัดสิน nan
