คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 4061/2533
ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ ม. 368, 797, 808 ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง ม. 62 วรรคสอง, 66
การแปลความเอกสารหาอาจพิเคราะห์เพียงข้อความตอนใดตอนหนึ่งของเอกสารเท่านั้นไม่ หากต้องพิจารณาเอกสารทั้งฉบับและความมุ่งหมายของผู้ทำเอกสารเป็นสำคัญอีกด้วย แม้ข้อความตอนแรก ๆ ของหนังสือมอบอำนาจจะกล่าวถึงกิจการที่มอบหมายให้ผู้รับมอบอำนาจกระทำในประเทศญี่ปุ่นอยู่บ้าง แต่ข้อความตอนต่อ ๆ มาก็มิได้จำกัดว่าจะต้องให้ผู้รับมอบอำนาจกระทำได้เฉพาะแต่ในประเทศญี่ปุ่นเท่านั้น การที่โจทก์ทำหนังสือมอบอำนาจขึ้นในประเทศญี่ปุ่นซึ่งเป็นที่ตั้งสำนักงานสาขาของโจทก์และอ้างถึงการเป็นตัวแทนตามกฎหมายญี่ปุ่น หรือกิจการที่ผู้รับมอบอำนาจจะต้องกระทำในประเทศญี่ปุ่นบางประการ ย่อมไม่ได้หมายความจำกัดเฉพาะกิจการในประเทศญี่ปุ่นเท่านั้น
เมื่อหนังสือมอบอำนาจมีข้อความมุ่งหมายจะมอบอำนาจให้ ท.เป็นผู้มีอำนาจทำการตามที่ระบุไว้ในกิจการอันเกี่ยวกับการรับประกันภัยทั้งสิ้นโดยไม่ได้จำกัดว่าให้กระทำได้แต่ในประเทศญี่ปุ่นเท่านั้น และยังได้มอบอำนาจให้ ท.มีอำนาจฟ้องคดีและมีอำนาจตั้งตัวแทนช่วงหรือผู้รับมอบอำนาจช่วงได้ท.จึงมอบอำนาจให้ พ.ซึ่งอยู่ในประเทศไทยฟ้องและดำเนินคดีแทนโจทก์ได้
โจทก์ฟ้องว่า โจทก์เป็นนิติบุคลประเภทบริษัทจำกัด จดทะเบียนที่ประเทศสหรัฐ-อเมริกา ประกอบธุรกิจประกันภัย มีสำนักงานสาขาอยู่ที่ประเทศญี่ปุ่น นายทากากิ ซาไก เป็นตัวแทนผู้รับมอบอำนาจจากโจทก์ และมอบอำนาจช่วงให้นายพิชัยเป็นผู้ฟ้องและดำเนินการแทนโจทก์ โจทก์รับประกันภัยทางทะเลสินค้าจากผู้ขายจำนวนสามรายซึ่งขนส่งโดยทางเรือจากประเทศญี่ปุ่น เพื่อส่งมอบให้ผู้ซื้อที่กรุงเทพมหานคร เมื่อเรือเดินทางมาถึงกรุงเทพฯ จำเลยซึ่งเป็นผู้ขนส่งส่งมอบสินค้าดังกล่าวให้ผู้ซื้อไม่ครบ ความเสียหายของสินค้าเกิดขึ้นระหว่างอยู่ในความครอบครองดูแลของจำเลย ผู้ซื้อเรียกร้องให้จำเลยชดใช้ค่าเสียหาย จำเลยไม่ยอมรับผิด โจทก์ชดใช้ค่าเสียหายให้ผู้ซื้อแล้วจึงได้ทวงถามจำเลย จำเลยไม่ชำระ ขอให้บังคับจำเลยชำระเงินจำนวน ๑๒๐,๐๕๒.๘๕ บาท ให้โจทก์พร้อมดอกเบี้ย
จำเลยให้การว่า นายพิชัยไม่มีอำนาจแต่งทนายฟ้องคดี เนื่องจากนายทากากิ ซาไกแต่ผู้เดียวเป็นตัวแทนของโจทก์ โจทก์ไม่ได้มอบอำนาจให้นายทากากิ ซาไก มีอำนาจตั้งตัวแทนช่วงเพื่อให้ผู้รับมอบอำนาจช่วงมีอำนาจทำการแทน และได้อ้างเหตุอีกหลายประการปฏิเสธความรับผิด ขอให้ยกฟ้อง
ศาลชั้นต้นพิพากษายกฟ้อง แต่ไม่ตัดสิทธิของโจทก์ที่จะนำคดีมาฟ้องใหม่ภายในอายุความ
โจทก์อุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน
โจทก์ฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยข้อกฎหมายว่า การแปลความเอกสารหาอาจพิเคราะห์เพียงข้อความตอนใดตอนหนึ่งเท่านั้น จะต้องพิจารณาเอกสารทั้งฉบับและความมุ่งหมายของผู้ทำเอกสารเป็นสำคัญ แม้ข้อความตอนแรก ๆ ในหนังสือมอบอำนาจจะกล่าวถึงการทำกิจการที่มอบหมายให้ผู้รับมอบอำนาจกระทำในญี่ปุ่นบ้าง แต่ข้อความตอนต่อ ๆ มาก็ไม่ได้จำกัดว่าจะต้องให้ผู้รับมอบอำนาจกระทำได้เฉพาะแต่ในประเทศญี่ปุ่นเท่านั้น โจทก์เป็นบริษัทประกอบกิจการประกันภัยในประเทศสหรัฐอเมริกา ตั้งสาขาประกอบกิจการในประเทศญี่ปุ่น หนังสือมอบอำนาจซึ่งทำขึ้นในประเทศญี่ปุ่นอ้างถึงการเป็นตัวแทนตามกฎหมายญี่ปุ่น หรือกิจการที่ผู้รับมอบอำนาจจะต้องกระทำในประเทศญี่ปุ่นบางประการ ย่อมไม่ได้หมายความจำกัดเฉพาะกิจการในประเทศญี่ปุ่น เห็นว่า ข้อความในหนังสือมอบอำนาจมุ่งหมายจะมอบอำนาจให้นายทากากิ ซาไก เป็นผู้มีอำนาจทำการตามที่ระบุไว้ในกิจการอันเกี่ยวเนื่องกับการรับประกันภัยได้ทั้งสิ้น โดยมิได้จำกัดว่าให้กระทำได้แต่ในประเทศญี่ปุ่นเท่านั้นเมื่อหนังสือมอบอำนาจมอบอำนาจให้นายทากากิ ซาไก ให้มีอำนาจฟ้องคดีและมีอำนาจแต่งตั้งตัวแทนช่วงหรือผู้รับมอบอำนาจช่วงได้ นายทากากิ ซาไก จึงมอบอำนาจให้นายพิชัย จุฬาโรจน์มนตรี เป็นผู้ฟ้องและดำเนินคดีแทนโจทก์ได้ โจทก์จึงมีอำนาจฟ้อง
พิพากษายกคำพิพากษาของศาลล่างทั้งสอง ให้ย้อนสำนวนไปให้ศาลชั้นต้นพิจารณาพิพากษาใหม่ ค่าฤชาธรรมเนียมให้รวมสั่งเมื่อมีคำพิพากษาใหม่.
หมายเลขคดีดำศาลฎีกา nan
แหล่งที่มา กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ชื่อคู่ความ โจทก์ - บริษัทเอไอยู อินชัวรันส์ จำกัด จำเลย - บริษัทไทยแคเรียส์ จำกัด
ชื่อองค์คณะ ประมาณ ชันซื่อ บุญส่ง คล้ายแก้ว เกียรติ จาตนิลพันธุ์
ศาลชั้นต้นและศาลอุทธรณ์ที่ตัดสิน ศาลแพ่ง - นายปราโมทย์ บุญนาค ศาลอุทธรณ์ - นายพรชัย สมรรถเวช
