คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 1516/2525
ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ ม. 528, 529, 531 (2), 531 (3), 535 (2)
โจทก์ยกที่ดินพิพาทให้แก่จำเลย โดยโจทก์จดทะเบียนเป็นผู้ทรงสิทธิเก็บกินตลอดชีวิตของโจทก์ ต่อจากนั้นจำเลยได้เข้าทำนาในที่ดินที่ได้รับยกให้ และแบ่งข้าวเปลือกที่ ได้จากการทำนาให้แก่โจทก์ปีละ 30 ถัง การให้ในลักษณะเช่นนี้ย่อมก่อให้เกิดภาระเกี่ยวกับตัวที่ดินที่โจทก์ยกให้ตลอดชีวิตของโจทก์ จึงมิใช่เป็นการให้โดยเสน่หา แต่เป็นการให้ที่มีค่าภาระติดพัน นิติสัมพันธ์ระหว่างผู้ให้กับผู้รับต้องเป็นไปตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 528,529 โจทก์จะเรียกถอนคืนการให้เพราะเหตุจำเลยประพฤติเนรคุณมิได้
โจทก์ฟ้องว่า โจทก์ยกที่ดินเนื้อที่ 15 ไร่เศษ ให้แก่จำเลยซึ่งเป็นบุตรของโจทก์โดยเสน่หา โดยโจทก์ทรงสิทธิเก็บกินตลอดชีวิต ซึ่งโจทก์ได้รับส่วนแบ่งเป็นข้าวเปลือกปีละ 30 ถัง ต่อมาจำเลยปฏิเสธไม่ยอมแบ่งข้าวเปลือกให้โจทก์และด่าท้าทายเป็นที่เสื่อมเสียต่อโจทก์ อันเป็นการหมิ่นประมาทอย่างร้ายแรง และเป็นการบอกปัดไม่ยอมให้สิ่งของจำเป็นเลี้ยงชีวิตแก่ผู้ให้ในเวลายากไร้ ขอให้บังคับจำเลยจดทะเบียนโอนที่ดินที่รับยกให้คืนแก่โจทก์
จำเลยให้การว่า โจทก์ยกที่ดินพิพาทให้จำเลยโดยมีค่าภาระติดพันที่จำเลยต้องชำระเงินให้แก่โจทก์ 7,500 บาทเป็นการตอบแทน มิได้ยกให้โดยเสน่หา โจทก์มิได้ยากไร้ จำเลยไม่เคยหมิ่นประมาทโจทก์หรือบอกปัดไม่เลี้ยงดูโจทก์
ศาลชั้นต้นพิพากษายกฟ้อง
โจทก์อุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน
โจทก์ฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า ที่ดินพิพาทที่โจทก์ยกให้จำเลย โจทก์ได้จดทะเบียนเป็นผู้ทรงสิทธิเก็บกินตลอดชีวิตของโจทก์ไว้ในวันเดียวกันกับที่โจทก์ยกให้แล้วต่อจากนั้นจำเลยก็ได้เข้าทำนาในที่ดินที่รับยกให้ และแบ่งข้าวเปลือกที่ได้จากการทำนาให้แก่โจทก์ในฐานะผู้ทรงสิทธิเก็บกินปีละ 30 ถัง การให้ในลักษณะเช่นนี้ย่อมก่อให้เป็นภาระเกี่ยวกับตัวที่ดินที่โจทก์ยกให้ตลอดชีวิตของโจทก์ จึงมิใช่ให้โดยเสน่หา แต่เป็นการให้ที่มีค่าภาระติดพัน นิติสัมพันธ์ระหว่างผู้ให้กับผู้รับจึงต้องเป็นไปตามบทบัญญัติของมาตรา 528, 529แห่งประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ เมื่อสภาพแห่งข้อหาและข้ออ้างที่อาศัยเป็นหลักแห่งข้อหาของโจทก์เป็นเรื่องที่โจทก์เรียกถอนคืนการให้เพราะเหตุจำเลยประพฤติเนรคุณตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาตรา 531(2)(3) ศาลจึงไม่อาจบังคับจำเลยตามคำขอได้ โจทก์ไม่มีอำนาจฟ้องจำเลยโดยอาศัยเหตุดังกล่าว ศาลฎีกาเห็นพ้องด้วยคำพิพากษาศาลล่างในผลที่ให้ยกฟ้อง
พิพากษายืน
หมายเลขคดีดำศาลฎีกา nan
แหล่งที่มา กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ชื่อคู่ความ โจทก์ - นางไข่ บุญสำเร็จ จำเลย - นางบุญมา หรือคำมา นาวี
ชื่อองค์คณะ เสมา รัตนมาลัย สุนทร วรรณแสง ประมุข สวัสดิ์มงคล
ศาลชั้นต้นและศาลอุทธรณ์ที่ตัดสิน nan
